Η Τραπεζούς ήταν αποικία της Σινώπης στα ανατολικά παράλια του Πόντου. Φαίνεται πως ιδρύθηκε στα τέλη του 7ου αιώνα π.Χ. λίγο μετά την Σινώπη.
Δύο αιώνες αργότερα καταφθάνει ο Ξενοφών με τους Μυρίους, όταν η πόλη πλήρωνε φόρο στην μητρόπολή της. Οι αναφορές του την περιγράφουν σαν μία πόλη με ελληνικούς θεσμούς και παραδόσεις και την αποκαλεί πόλιν Ἑλληνίδα. Οι κάτοικοι της Τραπεζούντος τους υποδέχονται σύμφωνα με τις ελληνικές παραδόσεις και τους φιλοξενούν. Κατά την παραμονή τους, οι Μύριοι τελούν θυσίες στον Δία και τον Ηρακλή και πραγματοποιούν αγώνες, ενώ οι Τραπεζούντιοι βοήθησαν τον ανεφοδιασμό των φιλοξενούμενων.
Κατά την κλασσική εποχή εκδίδεται νόμισμα. Το πρώτο νόμισμα της πόλης, που δείχνει ένα τραπέζι στο πίσω μέρος του, κυκλοφορεί τον 4ο αιώνα π.Χ. Κατά την ελληνιστική εποχή η Τραπεζούντα εντάσσεται στο Βασίλειο του Πόντου, του οποίου υπήρξε μία από τις σημαντικότερες πόλεις και εξακολουθεί να εκδίδει δικό της νόμισμα. Μετά την πτώση του Βασιλείου του Πόντου, παραχωρείται από τους Ρωμαίους στον Γαλάτη τέτραρχο Δηιόταρο. Το 36 π.Χ. η πόλη εντάσσεται στο Βασίλειο του Πολέμονα, ενώ αποτέλεσε τμήμα της Ρωμαϊκής Επαρχίας της Γαλατίας από το 64 μ.Χ. Στο πλαίσιο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας αποτελεί βάση των ρωμαϊκών δυνάμεων. Η πόλη λαμπρύνθηκε ιδιαιτέρως τα χρόνια του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Αδριανού, ο οποίος την επισκέφθηκε τον 2ο αιώνα μ.Χ., ενώ διατάσσει την κατασκευή ενός νέου λιμανιού και ενός ναού αφιερωμένου στον Ερμή.
Η θέση της Τραπεζούντας εμφανίζει συνεχή κατοίκηση, με αποτέλεσμα να σώζονται ελάχιστα κατάλοιπα της αρχαίας πόλης. Η πόλη τοποθετείται μεταξύ δύο μικρών ρεματιών, στο νότο ορθώνεται το Μίθριο Όρος ενώ βόρεια υπήρχε το λιμάνι. Το βυζαντινό τείχος, αποτελεί συνέχεια του ρωμαϊκού, πιθανότατα και του πρώτου τείχους που οχύρωσε την πόλη. Τα αρχαιότερα από τα σωζόμενα τμήματά του χρονολογούνται στο 48 μ.Χ. ενώ ανακατασκευάστηκε πολλές φορές κατά τη ρωμαϊκή, βυζαντινή και οθωμανική περίοδο.
