Η χωρική απόσταση του Ευξείνου Πόντου από τον μητροπολιτικό ελληνικό χώρο σε συνδυασμό με τις συνθήκες που επικρατούν στα νερά της θάλασσας και τη δυσκολία διέλευσης των στενών του Βοσπόρου δημιούργησαν το πλαίσιο για τη σύνθεση μύθων, οι οποίοι τοποθετούν την περιοχή στην περιφέρεια του ελληνικού κόσμου, στο όριο μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας, στο πεδίο του μύθου.

Από τους μύθους, οι οποίοι αναφέρονται στον Εύξεινο Πόντο ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν αυτοί, οι οποίοι τοποθετούν την περιοχή στο ανατολικό όριο της Οικουμένης. Σύμφωνα με την ομηρική και μυθολογική παράδοση, η γη ήταν ένας επίπεδος δίσκος, τον οποίο περιέβαλε ο Ωκεανός. Εικόνα της παρείχε ο πρώτος χάρτης του κόσμου, του Μιλησίου Αναξιμάνδρου. Παρότι ο Αναξίμανδρος έζησε αιώνες μετά τη σύνθεση των μύθων, την Αρχαϊκή εποχή φαίνεται πως η ιδέα των Ελλήνων για τον κόσμο δεν είχε μεταβληθεί σημαντικά έως τις μέρες του. Κατά την Κλασική εποχή ο Εκαταίος ο Μιλήσιος παρείχε καλύτερη εικόνα της γεωγραφίας του Ευξείνου Πόντου στο έργο του Περίοδος Γης. Η αντίληψη πως η γη ήταν ένας επίπεδος δίσκος συνεχίζει, ωστόσο να υφίσταται και στον Εκαταίο. Στον χάρτη του, ωστόσο, απηχείται η βελτίωση της γνώσης των Ελλήνων για την περιοχή καθώς σε αυτόν σημειώνονται οι θέσεις πολλών πόλεων και τα ονόματα αρκετών λαών, οι οποίοι κατοικούσαν στα παράλια.

Ο Όμηρος παραδίδει πως η θέση από όπου ανατέλλει ο Ήλιος, η Αἰαίη νῆσος (Όμηρος, Οδύσσεια μ 3-4), βρισκόταν στο ανατολικό όριο της Οικουμένης. Η μάγισσα Κίρκη είχε κατευθύνει τον Οδυσσέα να κατέβει από εκεί ζωντανός στον Κάτω Κόσμο. Η επίσκεψη του Οδυσσέα στον Άδη, η λεγόμενη Νέκυια, ήταν απαραίτητη προκειμένου ο ήρωας να συναντήσει τον νεκρό μάντη Τειρεσία, ο οποίος θα του αποκάλυπτε με ποιόν τρόπο θα επέστρεφε στην πατρίδα του Ιθάκη. Σύμφωνα με την αναφορά του Ομήρου, συνεπώς, η είσοδος του Άδη βρισκόταν στον Εύξεινο Πόντο.

Στα ανατολικά παράλια του Ευξείνου Πόντου, βρισκόταν σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία το ανατολικό όριο του Κόσμου, το οποίο τοποθετούταν απέναντι από το δυτικό όριο, τις Ηράκλειες στήλες. Στο δυτικό όριο του Κόσμου βρισκόταν ο χώρος τιμωρίας του τιτάνα Άτλαντα, ενώ αντίστοιχα στο ανατολικό όριο, ο τόπος τιμωρίας του Τιτάνα Προμηθέα. Σύμφωνα με τον μύθο, ο Προμηθέας αφού έκλεψε από το εργαστήριο του Ηφαίστου τη φωτιά, την έδωσε μαζί με τις τέχνες και τις επιστήμες στους ανθρώπους, προκειμένου να τους βοηθήσει να επιβιώσουν. Η πράξη του προκάλεσε, ωστόσο, την οργή του Δία, ο οποίος τιμώρησε τον Τιτάνα, δένοντάς τον στον Καύκασο, όπου θα έπρεπε να υπομένει καθημερινά ένα μαρτύριο, έναν αετό να του τρώει το συκώτι. Καθώς, βεβαίως, ο Προμηθέας ήταν αθάνατος, το τραύμα του επουλωνόταν μέχρι την επόμενη επίσκεψη του αετού, με αποτέλεσμα η τιμωρία του να διαρκεί στο χρόνο. Τον Προμηθέα λύτρωσε από το μαρτύριό του ήρωας ο Ηρακλής, ο οποίος σκότωσε τον αετό και ελευθέρωσε τον Τιτάνα.

Τον Τιτάνα Προμηθέα συνάντησε στον Καύκασο κατά την περιπλάνησή της στον Εύξεινο Πόντο η Ιώ, η οποία έφθασε εκεί έχοντας λάβει τη μορφή ταύρου, κυνηγημένη από τον θυμό της θεάς Ήρας, η οποία είχε αντιληφθεί την παράνομη ερωτική σχέση του Δία μαζί της.

Νοτιότερα του Καυκάσου, τοποθετείται η Κολχίδα ή Αία. Σύμφωνα με τον μύθο, η Κολχίδα βρισκόταν, ἐν τῷ ὠκεανῷ, προς ταῖς ἀνατολαῖς (Στράβων, Γεωγραφία Ι.2.40), εκεί όπου ο Ήλιος φυλούσε τις ακτίνες του μέσα σε χρυσό θάλαμο. Στην Κολχίδα κατέληξε η πλέον φημισμένη από τις μυθικές εκστρατείες των Ελλήνων, η Αργοναυτική εκστρατεία. Οι αναφορές της αφήγησης του μύθου των Αργοναυτών σε περιοχές των νοτίων ακτών του Εύξεινου Πόντου είναι πολυάριθμες. Στην αρχή της αφήγησης, Ο Φρίξος και η αδερφή του Έλλη πετώντας στις πλάτες του χρυσόμαλλου κριαριού πέρασαν πάνω από τα στενά, τα οποία έλαβαν το όνομά τους από την πτώση της Έλλης στη θάλασσα. Οι Αργοναύτες στη συνέχεια της αναζήτησης του χρυσόμαλλου δέρατος πέρασαν τις Συμπληγάδες, στάθμευσαν στην Κύζικο και πλέοντας ανατολικά προς την Κολχίδα σταμάτησαν σε θέσεις, όπως η Σινώπη, η Αρητιάς νήσος και το Ιασώνιον Άκρο.

Ο χρόνος και ο τόπος σύνθεσης των μύθων είναι δύσκολο να προσδιοριστούν. Οι μύθοι, ωστόσο, οι οποίοι αφορούν στα όρια της Οικουμένης, θεωρούνται από τους πρωιμότερους της ελληνικής μυθολογικής παράδοσης και τοποθετούνται, γενικά, στη Μυκηναϊκή Εποχή.

Την ασαφή γνώση των Ελλήνων της πρώιμης αρχαιότητας για τον Εύξεινο Πόντο αντανακλά, πέραν της χωρικής τοποθέτησής του εκτός του οικείου σε αυτούς χώρου, η τοποθέτησή του και εκτός των ορίων του ελληνικού πολιτισμού, η οποία απαντά στο μύθο των Αμαζόνων. Σύμφωνα με την μυθολογική παράδοση των Ελλήνων, οι Αμαζόνες ήταν ένας λαός γυναικών, που κατοικούσε στις νότιες ακτές του Ευξείνου Πόντου, στην περιοχή της Θεμίσκυρας. Εκτός από την απόσταση, η οποία μεσολαβούσε μεταξύ της χώρας των Αμαζόνων και του ελληνικού χώρου, πολιτισμικό χάος παρεμβαλλόταν μεταξύ Ελλήνων και Αμαζόνων. Ο ανδρόγυνος τρόπος ζωής και τα ασυνήθιστα ήθη τους τοποθετούσαν τις πολεμοχαρείς γυναίκες εκτός των ορίων του ελληνικού πολιτισμού. Η συστράτευση, επιπλέον, των Αμαζόνων στο πλευρό των Τρώων κατά τη διάρκεια του Τρωικού πολέμου τις κατέτασσε στα βάρβαρα φύλα. Ο Ηρακλής, πραγματοποίησε εκστρατεία στις ακτές του Ευξείνου Πόντου κινούμενος εναντίον των Αμαζόνων, προκειμένου να αποσπάσει τη ζώνη της βασίλισσάς τους, Ιππολύτης, ενώ στη συνέχεια του μύθου οι Αμαζόνες εκστράτευαν εναντίον των Αθηνών. Μέσω των επεισοδίων του μύθου των Αμαζόνων, επιδιώχθηκε η υπογράμμιση της μη-ελληνικής ταυτότητάς της γυναικείας φυλής και η διαφοροποίησή τους από τους Έλληνες, τις αρχές και τα ήθη τους.

Λίγο δυτικότερα της χώρας των Αμαζόνων, τοποθετείται η θέση, όπου αργότερα ιδρύθηκε η πρώτη αποικία των Ελλήνων στην περιοχή, η Σινώπη. Εκεί οδήγησε, αφού πρώτα απήγαγε θαμπωμένος από τον έρωτά του για αυτήν, ο θεός Απόλλων την ομώνυμη Νύμφη Σινώπη, κόρη του θεού ποταμού Ασωπού.

Στην περιοχή της Ταυρίδας, στον βόρειο Εύξεινο Πόντο, μεταφέρθηκε από την θεά Άρτεμη η Ιφιγένεια. Η Ιφιγένεια επρόκειτο να θυσιαστεί από τον πατέρα της Αγαμέμνονα, στο βωμό της θεάς, προκειμένου να κατευναστεί ο θυμός της και να πνεύσει ούριος άνεμος, ώστε τα πλοία των Ελλήνων να μπορέσουν πλεύσουν εναντίον της Τροίας. Την νεαρή κοπέλα, ωστόσο, έσωσε την τελευταία στιγμή η Άρτεμις, η οποία την μετέφερε στην Ταυρίδα. Στη συνέχεια της αφήγησης του μύθου, ο αδερφός της Ιφιγένειας, ο Ορέστης ταξίδευσε στην Ταυρίδα, προκειμένου να βρει την αδερφή του και να την επαναφέρει στην Ελλάδα. Στο πλαίσιο του ταξιδιού τα αδέρφια βρέθηκαν στον νότιο Εύξεινο Πόντου, όπου ο Ορέστης φέρεται να ίδρυσε ένα Ιερό προς τιμή της Άρτεμης στα Κόμανα, στην περιοχή της σημερινής Τοκάτης.

Η Λευκή νήσος, όπου ο Αχιλλέας πέρασε τη μετά θάνατο ζωή του περιτριγυρισμένος από άλλους μυθικούς ήρωες, τοποθετείται πλησίον των δυτικών ακτών του Ευξείνου Πόντου, απέναντι από τις εκβολές του ποταμού Δούναβη.

Από την περιοχή του Ευξείνου Πόντου τέλος, διήλθε και ο θεός Διόνυσος κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του από την Ινδία προς την Ελλάδα.

Εκτός των φανταστικών στοιχείων οι μύθοι, οι οποίοι αναφέρονται παραπάνω, περιέχουν αναφορές στον Εύξεινο Πόντο, οι οποίες αντανακλούν τη γνώση της γεωγραφίας της περιοχής από τους Έλληνες.

Για παράδειγμα, στη φανταστική διέλευση της Αργούς από τις Πλαγκτές ή Συμπληγάδες ή Κυανές πέτρες απηχείται η δυσκολία εισόδου στον Εύξεινο Πόντο διαμέσου των στενών του Βοσπόρου. Σύμφωνα με τον Όμηρο, στην είσοδο του Ευξείνου υπήρχαν οι Πλαγκτές πέτρες, η συνεχόμενη κίνηση και η σύγκρουση των οποίων δυσχέραινε σε τέτοιο βαθμό τη διέλευση των πλοίων, ώστε μόνον το ηρωικό πλήρωμα της Αργούς κατόρθωσε να τις προσπεράσει. Η σύγχρονη έρευνα έχει συσχετίσει τις Συμπληγάδες πέτρες με τους βράχους της Ασιατικής και Ευρωπαϊκής ακτής του Βοσπόρου, οι οποίοι τοποθετούνται ο ένας απέναντι από τον άλλο σε απόσταση μόλις των 2 μιλίων. Η στένωση του περάσματος σε αυτό το σημείο, η έντονη κίνηση των ρευμάτων, που προκαλούν δίνες, και η έλλειψη της εμπειρίας διέλευσης των στενών από τους πρώτους Έλληνες ναυτικούς, οι οποίοι επιχείρησαν να εισέλθουν στον Εύξεινο Πόντο, είχαν σαν αποτέλεσμα την πρόσκρουση των πλοίων τους στα βράχια. Τα συχνά ναυτικά ατυχήματα πιθανώς ενίσχυσαν τη φήμη των Συμπληγάδων και τη δημιουργία του σχετικού επεισοδίου του μύθου των Αργοναυτών.